အရှေ့မှာ လူမှုသဟဇာတဖြစ်မှုအကြောင်း လေ့လာပြီးသွားကြပြီဆိုတော့ ဒီတစ်ခါလေ့လာရမှာက “လူမှုသဟဇာတဖြစ်ခြင်းရဲ့ အစိတ်အပိုင်းများ” ပဲဖြစ်ပါတယ်။
ဒီနေ့ခေါင်းစဉ်ကိုမလေ့လာခင် “လူမှုသဟဇာတဖြစ်ခြင်းဆိုတာဘာလဲ” ကို အရင်ပြန်နွှေးလိုက်ရအောင်ပါ ။
▶️ လူမှုသဟဇာတဖြစ်ခြင်းဆိုတာကတော့ လူတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ဒါမှမဟုတ် လူမှုအဖွဲ့အစည်းအချင်းချင်းကြားသဟဇာတဖြစ်တာ၊အေးအတူပူအမျှရှိနေတာကို ဆိုလိုပါတယ်။ တစ်နည်းအားဖြင့် တစ်နေရာထဲမှာ နေထိုင်ကြတဲ့လူတွေကို အတူတကွတစ်သားထဲဖြစ်အောင် ပေါင်းစည်းပေးတဲ့ ကော်လို့လည်းပြောကြပါတယ်။ အဲ့ဒီကော်ထဲမှာ ပါဝင်တဲ့အစိတ်အပိုင်းတွေကို “လူမှုသဟဇာတဖြစ်ခြင်းရဲ့အစိတ်အပိုင်းများ”လို့ ခေါ်ကြတာပေါ့။
ကဲ ဒါဆို “လူမှုသဟဇာတဖြစ်ခြင်းရဲ့အစိတ်အပိုင်းများ”ထဲမှာ ဘာတွေပါသလဲ ကြည့်လိုက်ရအောင်။
🧩 လူမှုသဟဇာတဖြစ်ခြင်း၏အစိတ်အပိုင်းများ
- Social Relationships (လူမှုဆက်ဆံရေး)
- Connectedness (ဆက်နွယ်မှုများ၊ ချိတ်ဆက်မှုရှိခြင်း)
- Orientation towards the common good (အများအကျိုးရှေးရှုဆောင်ရွက်ခြင်း)
- Fairness (တရားမျှတမှု)
🟢 လူမှုဆက်ဆံရေး(Social Relationships)
ဒီနေရာမှာကတော့ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက်ရဲ့ဆက်ဆံရေးဖြစ်ဖြစ်၊ လူမှုအဖွဲ့အစည်းကြားမှာပဲဖြစ်ဖြစ် အပြုသဘောဆောင်ပြီးဆက်ဆံတာ၊ မတူကွဲပြားမှုတွေကိုအပြန်အလှန်လက်ခံကျင့်သုံးပေးတာတွေအပြင် အလွှာအသီးသီး ဒါမှမဟုတ် ကဏ္ဍအသီးသီးမှာ လူတန်းစားခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိဘဲ လူသားအားလုံးပါဝင်လာစေဖို့ အဲ့ဒီအခြေအနေတွေမှာအပြန်အလှန်လေးစားသမှုရှိခြင်းတို့ ပါဝင်ပါတယ်။
🟢 ဆက်နွယ်မှု(Connectedness)
ဒီ”ဆက်နွယ်မှု”မှာဆိုရင် လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ တသီးတခြားရှိမနေဘဲ “ငါတို့အားလုံးနဲ့သက်ဆိုင်တယ်၊ ငါတို့အားလုံးပါဝင်မှုရှိရမယ်”ဆိုတဲ့စိတ်လေးရှိဖို့ပေါ့။မြို့၊ ရွာ၊ ရပ်ကွက်အလိုက် အားလုံးပူးပေါင်းပါဝင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့နေရာမှာ တက်တက်ကြွကြွပါဝင်ဆောင်ရွက်ကြဖို့လိုသလို ဘာသာရေး၊ လူမျိုးရေး၊ လူမှုရေးတွေနဲ့ သာရေးနာရေးကိစ္စအရပ်ရပ်တွေမှာလည်း အကုန်လုံး ပူးပေါင်းပါဝင်ရမယ်ဆိုတဲ့ စိတ်လေးရှိဖို့လိုပါတယ်။ မတူကွဲပြားမှုတွေဘယ်လိုပဲရှိနေပါစေ အဲ့ဒီမတူကွဲပြားမှုတွေထဲက အချင်းချင်းရဲ့တန်ဖိုးထားမှုတွေကို လက်ခံပေးပြီးတော့ အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှု တည်ဆောက်ပြီးနေဖို့လိုအပ်ပါတယ်။
🟢 အများအကျိုးရှေးရှုဆောင်ရွက်ခြင်း(Orientation towards the common good)
Responsibility (တာဝန်ယူခြင်း)၊ Cooperation (ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်း)၊ Solidarity (စည်းလုံးညီညွတ်မှုရှိခြင်း)ဆိုပြီး ပါဝင်တဲ့ ဒီအစိတ်အပိုင်းမှာတော့ ကိုယ့်ဒေသ၊ ကိုယ့်ပတ်ဝန်းကျင်၊ လူအများအကျိုးအတွက် လုပ်ဖို့တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှုဆိုတဲ့စိတ်ရှိရမှာဖြစ်သလို အများအကျိုးအတွက်ဆောင်ရွက်ဖို့စွမ်းရည်တွေရှိဖို့လိုတဲ့အပြင် စည်းလုံးညီညွတ်မှုရှိဖို့အတွက်လည်းပဲ အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကိုယ့်ရဲ့နောက်လိုက်တွေ၊ တွဲဖက်တွေနဲ့လည်း အပြန်အလှန်ပံ့ပိုးကူညီပေး၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပေးတာတွေလုပ်ဖို့လိုပါတယ်။ နောက်ဆုံးအနေနဲ့ အများအတွက်ချမှတ်ထားတဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေကိုလည်းလေးစားလိုက်နာတတ်ရပါမယ်။
🟢 တရားမျှတမှုရှိခြင်း (Fairness/Equality)
ဒီအစိတ်အပိုင်းမှာဆိုရင်တော့ အခွင့်အလမ်းတွေ၊ ရင်းမြစ်တွေကို လူသားအားလုံး တန်းတူညီမျှရကြသလားဆိုတာပါပဲ။ “သူကတော့ဘာမို့လို့ဒီအလုပ်နဲ့မကိုက်ဘူး”၊ “သူကဘာလူမျိုးမို့လို့ ဒီရာထူးကသူ့အတွက်မဟုတ်ဘူး”ဆိုတာမျိုးတွေမရှိသွားအောင် ဖန်တီးပေးတာမျိုးပေါ့။ နောက်ဆုံး minority groupထဲကလူမျိုးတွေ၊ ခွဲခြားဆက်ဆံခံနေရတဲ့ဘာသာရေး၊ မသန်စွမ်းတွေ၊ အမျိုးသမီးတွေက ဒီအသိုက်အဝန်းမှာ ဘယ်လောက်ပါဝင်လာမှုရှိသလဲဆိုတာပါ ဆန်းစစ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။
လူမှုသဟဇာတဖြစ်ခြင်းရဲ့အစိတ်အပိုင်းများထဲမှာ ပါတဲ့အစိတ်အပိုင်းလေးခုကို သေချာလေ့လာခဲ့ပြီးသွားပြီဆိုတော့ လူမှုသဟဇာတဖြစ်တဲ့ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုဖန်တီးရာမှာ မိမိကိုယ်တိုင်ကစပြီး ဘာတွေဘယ်လိုပြင်ဆင်ဖို့လိုတယ်ဆိုတာ ကောင်းကောင်းမြင်တတ်သွားပြီလို့ယုံကြည်ပါတယ်။
နောက်ထပ်သင်ခန်းစာတွေမှာပြန်တွေ့ကြပါမယ်။ ✌️