ပံ့ပိုးကူညီခြင်း (Facilitation)ဆိုတာဘာလဲ။
ပံ့ပိုးကူညီခြင်း(Facilitation)သည် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ချက်များ၊ ဆွေးနွေးပွဲများ၊ သင်တန်းများ၊ လေ့လာသင်ယူခြင်းလုပ်ငန်းများတွင် ပါဝင်သူများအချင်းချင်း အပြန်အလှန်ဆက်သွယ်၍ တက်ကြွစွာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်၊ လေ့လာသင်ယူမှု လွယ်ကူ အဆင်ပြေစေရန် နှင့် တစ်ဦးချင်းစီ၏ လုပ်နိုင်စွမ်း နှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်များ ဖွံ့ဖြိုးလာစေရန် ကောင်းမွန်သော သင်ယူမှုဝန်းကျင်တစ်ခု တည်ဆောက်ပြီး ထိရောက်သော နည်းလမ်းများသုံး၍ ပံ့ပိုးပေးခြင်း၊ လမ်းညွှန်ပေးခြင်း ဖြစ်စဉ်ဖြစ်သည်။
ပံ့ပိုးကူညီမှုသည် သင်ယူမှုဆိုင်ရာ ထိုးထွင်းသိမြင်မှုများကို ဖန်တီးခြင်း၊ ရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်းနှင့် လက်တွေ့အသုံးချခြင်းတွင် ပါဝင်သူများအတွက် ဆွဲဆောင်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ပံ့ပိုးကူညီမှုဆိုရာတွင် မေးခွန်းများမေးခြင်း၊ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းခြင်း၊ လှုပ်ရှားမှုများကို မိတ်ဆက်ခြင်းနှင့် ပါဝင်သူများအား သင်ယူနိုင်ရန် ကူညီလမ်းညွှန်ခြင်းများ ပါဝင်သည်။ စွမ်းရည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ကို လုပ်ဆောင်နေသည့် ကျွမ်းကျင် ပညာရှင်များအတွက် အထူးအရေးကြီးပါသည်။ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များက ၎င်းကို အဖွဲ့ပရောဂျက်များ၊ လုပ်ငန်းအဖွဲ့များ၊ ကော်မတီများနှင့် အစည်းအဝေးများတွင် လွယ်ကူချောမွေ့စွာ အသုံးပြုနိုင်သည်။
What is A Facilitator (ပံ့ပိုးကူညီသူဆိုတာဘာလဲ)
Facilitator(ပံ့ပိုးကူညီသူ)ဆိုသည်မှာ လူအုပ်စုတစ်စုကို ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ လက်တွဲလုပ်ဆောင်ရန်၊ ၎င်းတို့၏ ဘုံရည်မှန်းချက်များကို နားလည်သဘောပေါက်ရန်နှင့် အစည်းအဝေးများ သို့မဟုတ် ဆွေးနွေးမှုများအတွင်း ရည်မှန်းချက်များကို မည်သို့အောင်မြင်နိုင်စေရန် စီစဉ်ပေးသူဖြစ်သည်။ ထိုသို့လုပ်ဆောင်ရာတွင် သင်တန်းနည်းပြသည် “ကြားနေ” အဖြစ် ရှိနေရမည်။ ဆွေးနွေးမှုတွင် သီးခြားရပ်တည်ချက်မရှိဟု ဆိုလိုသည်။
How to be a good facilitator(ကောင်းမွန်သောကူညီပံ့ပိုးသူတစ်ဦးဖြစ်ဖို့ ဘာတွေလုပ်ဆောင်ရမလဲ)
ကောင်းမွန်သော ကူညီပံ့ပိုးသူတစ်ဦးက လိုအပ်သောအချက်အလက်၊ အကြောင်းအရာများကို ကူညီပံ့ပိုးခြင်းဖြင့် အချိန်ကုန်သက်သာ စေပြီး သင့်လုပ်ငန်း၊ လုပ်ငန်းတွင်းဘာသာစကား၊ အဖွဲ့၀င်များနှင့် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများတွင် ပြီးမြောက်မှု မြန်ဆန်စေသည်။ ပံ့ပိုးသူတို့သည် ခေါင်းဆောင်ကောင်း တစ်ဦးဖြစ်သောကြောင့် ၎င်းတို့တွင် သင်တန်းနည်းပြကောင်းများ၏ အရည်အချင်းများအားလုံးရှိသည်။ ပံ့ပိုးကူညီသူများသည် ဆောင်ရွက်နေသော လုပ်ငန်းများ၏ပန်းတိုင်ကိုရရှိအောင်ဖန်တီးပေးခြင်းထက် လိုလားသောပန်းတိုင်ရောက်အောင် သွားနိုင်မည့် ချဉ်းကပ်နည်းများကို ပံ့ပိုးပေးနေခြင်းဖြစ်သည်။ ကောင်းမွန်သော ကူညီပံ့ပိုးသူတစ်ဦးဖြစ်ရန် အောက်ပါလုပ်ဆောင်ချက်များကို ပြုလုပ်ရလေ့ရှိပါသည်။
- Participation (ပူးပေါင်းပါဝင်ခြင်း)
မည်မျှပင် အရည်အချင်းပြည့်သော facilitator ဖြစ်နေပါစေ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးရေး တာဝန်များကို ထမ်းဆောင်နေစဉ် လုပ်ငန်းစဉ်နှင့် ဆွေးနွေးမှုများတွင် မည်သူမှ အပြည့်အဝ ပါဝင်ဆောင်ရွက်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ သင်ကြားပို့ချခြင်း၏ အစိတ်အပိုင်းမဟုတ်သော ပံ့ပိုးကူညီသူ (facilitator) များကိုအသုံးပြုခြင်းဖြင့် ပါဝင်သူတစ်ဦးချင်း (သို့) အားလုံးကို အပြည့်အဝပါဝင်ခွင့်ပေးသည့် “တူညီသော” ပံ့ပိုးမှု လုပ်ငန်းစဥ်ဖြစ်စေရန် ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်သည်။
- Accountable (တာဝန်ခံမှုရှိခြင်း)
ပါဝင်သူတိုင်း၏ ရည်မှန်းချက်များ၊ မျှော်မှန်းချက်များနှင့် လေ့လာပြင်ဆင်အားထုတ်မှုများကို ကူညီပံ့ပိုးသူ(facilitator)များမှ ကောင်းစွာနားလည်တန်ဖိုးထားမှု၊ လိုလားသော ရလဒ်များရရှိလာအောင် ထိရောက်စွာပံ့ပိုးပေးနိုင်မှုနှင့် ညီညွှတ်မျှတသောထိတွေ့ဆက်ဆံမှု ရှိရန် ကူညီပံ့ပိုးသူ(facilitator)များတွင် တာဝန် ရှိပါသည်။
- Impartial (ဘက်မလိုက်ခြင်း)
ကူညီပံ့ပိုးသူ(facilitator) အနေဖြင့် ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအစီအစဉ်များ နှင့် ခံစားချက်များ၊ အတိတ်မှာ ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော သမိုင်းကြောင်းနှင့် ဆက်သွယ်မှုပုံစံများကို လက်ရှိကူညီပံ့ပိုးသည့် လုပ်ငန်းနှင့် ဆက်စပ်ဆောင်ရွက်ပါက လုပ်ငန်းတွင် ထိခိုက်နစ်နာစေပါသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ မိမိ၏ ခံစားချက်များ၊ အတိတ်ကအဆင်မပြေသော သမိုင်းကြောင်းများကို ကူညီပံ့ပိုးမှု ဖြစ်စဉ်သို့ သယ်ဆောင်မလာရန် ဖြစ်သည်။ ဘက်မလိုက်ဘဲ သမာသမတ်ကျသော ကူညီပံ့ပိုးသူ(facilitator)တစ်ဦးသည် လမ်းညွှန်ချက်များကို အသိအမှတ်ပြုနိုင်ပြီး အမှားအယွင်းများကို ထိန်းချုပ်ရန် ကူညီပေးနိုင်သည်။
- Probe (စူးစမ်းလေ့လာခြင်း)
ကူညီပံ့ပိုးသူ(facilitator)သည်မတူကွဲပြားသော အယူအဆများ၊ အတွေ့အကြုံများ၊ ဆွေးနွေးချက်များ အပေါ် ပြဿနာဖြစ်ခြင်းမရှိပဲ မှန်ကန်သော ဖြေရှင်းချဉ်းကပ်နည်းများကို ရှာဖွေစစ်ဆေးနိုင်ခြေပိုများပါသည်။ ဤချဉ်းကပ်နည်းသည် ပိုမိုကောင်းမွန်သောရလဒ်ကိုရရှိစေပြီး ဆွေးနွေးမှုများကို စိန်ခေါ်ကာ professional facilitator ဖြစ်အောင် ကူညီပေးသည်။
- Show Respect (လေးစားမှုကို ပြသခြင်း)
ကူညီပံ့ပိုးသူသည် အုပ်စုတွင်းရှိတစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်း၏အပြုအမူများ၊ တုန့်ပြန်ပုံများအတွေးအခေါ် များ၊ ဆွေးနွေးတင်ပြချက်များကို လေးစားရမည့်အပြင် အုပ်စုတွင်းအချင်းချင်းကြား အပြန်အလှန်လေးစားမှုကို ပံ့ပိုးပေးနိုင်သည်။
- Recognize the Value of Personal Experience (တစ်ဦးချင်းစီ၏ အတွေ့အကြုံများကို အသိမှတ်ပြုခြင်း)
အဖွဲ့တွင်ပါဝင်သူတစ်ဦးချင်းစီ၏ အတွေ့အကြုံများ၊ ပြုလုပ်ဆောင်ရွက်ချက်များကို သာတူ ညီမျှ လေးစား တန်ဖိုးထားမှုကို ပြသရမည်။
- Demonstrate Equality (တန်းတူညီမျှမှုကို ပြသခြင်း)
ကူညီပံ့ပိုးသူအနေဖြင့် ပါဝင်သူတစ်ဦးချင်းစီတွင်လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ဆွေးနွေးခွင့်၊တင်ပြခွင့်၊ ဆုံးဖြတ် ချက်ချပိုင်ခွင့် သာတူညီမျှ ရရှိစေရမည်။ တစ်ဦးချင်းစီ၏ဖြစ်တည်မှု၊ အပြန်အလှန်လေးစားတန်ဖိုးထားမှု၊ အတွေ့အကြုံများတည်ဆောက်ခွင့်နှင့် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခွင့်တို့ကို သာတူညီမျှ ရရှိစေရန် ပံ့ပိုးပေးနိုင်ရမည်။
- Support Inclusion (အားလုံးပါဝင်နိုင်အောင် ပံ့ပို့ပေးခြင်း)
ကူညီပံ့ပိုးသူသည် အုပ်စုအတွင်း အားလုံးညီတူညီမျှပါဝင်နိုင်အောင်ဆောင်ရွက်မှု၊ ideas များကို မျှဝေပေးမှုနှင့် စွန့်ဦးဆန်းသစ်တီထွင်မှုများကို တိုးတက်လာစေရန် ပံ့ပိုးပေးနိုင်သည်။
- Inspire (နိုးကြားထက်သန်စေခြင်း)
ကူညီပံ့ပိုးသူသည် မိမိအလုပ်အပေါ်တွင်မြတ်နိုးတန်ဖိုးထားခြင်း၊ ဆန်းသစ်တီထွင်နိုင်ခြင်း၊ အားသွန်ခွန်စိုက် ဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် အဖွဲ့ဝင်များအားလုံး တက်ကြွစွာ ပူးပေါင်းဆာင်ရွက်နိုင်ရန် နှိုးဆွပေး နိုင်သည်။
- Build Trust and Safety (အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှု နှင့် လုံခြုံမှုရှိသော ပတ်ဝန်းကျင်ဖြစ်အောင်ဖန်တီးပေးခြင်း)
ကူညီပံ့ပိုးသူအနေဖြင့် အုပ်စုတွင်း တစ်ဦးချင်းစီ၏ ပါဝင်ဆောင်ရွက်မှုကို တိုးတက်စေရန် ၎င်းတို့၏ ဘေးကင်းလုံခြုံမှုကို အလေးအနက်ထားဆောင်ရွက်ခြင်း၊ အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှုထားရှိခြင်း၊ အားပေး တိုက်တွန်းခြင်းများ ပြုလုပ်နိုင်သည်။
- Acceptance (အကောင်းအဆိုးကို မဝေဖန်ဘဲ လက်ခံခြင်း)
သင်တန်းနည်းပြတစ်ဦးသည် သင်ယူသူများ သို့မဟုတ် အဖွဲ့၀င်များမှ ပေးဆောင်သော အကြံဉာဏ်များနှင့် အကြံပြုချက်များကို ကောင်းသည်၊ ဆိုးသည် မဝေဖန်ဘဲ ပွင့်လင်းသောစိတ်ထားရှိသင့်သည်။
- Empathy (အခြားသူနေရာ၌ ၀င်ခံစားခြင်း)
သင်တန်းနည်းပြတစ်ဦးသည် သင်ယူသူများ သို့မဟုတ် အဖွဲ့၀င်များ၏ခံစားချက်များကို နားလည်ရန် “အခြားသူ၏နေရာ၌ ၀င်ခံစားခြင်း” များလုပ်ဆောင်သင့်သည်။
- Active Listening (တလေးတစား နားထောင်ခြင်း)
facilitatorတစ်ဦးသည် သင်ယူသူ သို့မဟုတ် အဖွဲ့သားတိုင်းပြောသမျှကို တက်ကြွစွာ နားထောင်ရန် လိုအပ်သည်။ ပံ့ပိုးသူသည် အုပ်စုတွင်း စကားလုံးဖြင့် ဆက်သွယ်ခြင်း၊ အသံဖြင့်ဆက်သွယ်ခြင်း၊ ခန္ဓာကိုယ်အမူအရာဖြင့်ဆက်သွယ်ခြင်းစသည့် အမျိုးမျိုးသောဆက်သွယ်မှု များကို ကောင်းစွာသတိပြု တုန့်ပြန်နိုင်ရမည်။
- Problem Solving (ပြဿနာဖြေရှင်းခြင်း)
သင်တန်းနည်းပြတစ်ဦးသည် အောက်ပါတို့ အပါအဝင် အုပ်စုပြဿနာဖြေရှင်းရေးနည်းစနစ်များကို ကျွမ်းကျင်စွာ အသုံးချသင့်သည်။
- ပြဿနာကို သတ်မှတ်ခြင်းအကြောင်းရင်းကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ရန် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသောနည်းလမ်းများစွာ/ အဖြေများစွာကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်း။
- ဖြေရှင်းချက်များ၏ အားသာချက်များနှင့် အားနည်းချက်များကို ချိန်ဆခြင်း၊ အကောင်းဆုံး ဖြေရှင်းနည်းကို ရွေးချယ်ခြင်း။
- အဖြေကို အကောင်အထည်ဖော်ခြင်း။
- ရလဒ်များကို အကဲဖြတ်ခြင်း။
- ပဋိပက္ခဖြေရှင်းခြင်း။
သင်တန်းနည်းပြတစ်ဦးသည် အဖွဲ့၀င်များအကြား ပဋိပက္ခသည် သဘာဝကျကြောင်း အသိအမှတ်ပြုသင့်ပြီး ၎င်းကို ယဉ်ကျေးစွာဖော်ပြနေသရွေ့ ဖြေရှင်းရန်မလိုအပ်ပါ။ ပဋိပက္ခကို ကြိုတင်ခန့်မှန်းပြီး အပြုသဘောဖြင့် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းသင့်သည်။
Quality of Good Facilitator (ကောင်းမွန်သော ပံ့ပိုးကူညီသူတစ်ဦး၏ အရည်အချင်းများ)
- ဘက်လိုက်မှုမရှိဘဲ အပြန်အလှန်လှုံ့ဆော်နိုင်စွမ်း။
- ဆွေးနွေးမှုတွင် ပါဝင်သူအားလုံးအတွက် ဘေးကင်းလုံခြုံသော ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖန်တီးထိန်းသိမ်းရန် ကျွမ်းကျင်ပိုင်နိုင်မှု။
- နားထောင်မှု အလေ့အကျင့်ကောင်းများ။
- ဆွေးနွေးမှုအတွက်၊ ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်မှုအတွက် (ကန့်သတ်ချက်များ၊ ရည်မှန်းချက်များ၊ အချိန်အတိုင်းအတာ စသည်ဖြင့်)ကောင်းစွာ စီမံနိုင်ခြင်း။
- ဆွေးနွေးမှုကို ဦးဆောင်ခြင်း သို့မဟုတ် ထင်မြင်ချက်ပေးခြင်းကို မလုပ်ဆောင်ဘဲ တွေးခေါ်မှုကို စိန်ခေါ်ရန်နှင့် ဖြစ်နိုင်ခြေအသစ်များကို ဖန်တီးရန် မကြောက်မရွံ့မေးခွန်းထုတ်ခြင်း။
- အုပ်စုတွင်း တုံ့ပြန်မှုကို ပိုမိုတက်ကြွအောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်း။
- လုပ်ငန်းစဉ်တွင် တင်းကျပ်မှုမရှိသည့်အပြင် တိုးတက်မှုအတွက် လိုအပ်သော စကားပြောဆိုမှုများ ပြုလုပ်နိုင်ခြင်း။
- အဖွဲ့နှင့်ချိတ်ဆက်နိုင်ခြင်း။
- အဖွဲ့၏ အချိန်အကန့်အသတ်အတွင်း ထိရောက်စွာ တာဝန်ယူခြင်း။
- လူမှုဆက်ဆံရေး ဉာဏ်ရည်မြင့်မားခြင်း။
ဥပမာ။ ။သင်တန်း facilitator တစ်ဦးသည် သင်တန်းအစမှအဆုံးထိ အသုံးပြုမည့် သင်ရိုးများအချိန်မီရရှိအောင်ပြင်ဆင်ခြင်း၊ lession plan ပြင်ဆင်ခြင်း၊ သင်ရိုးသဘောသဘာဝအလိုက် အသုံးပြုမည့် facilitation techniques များပြင်ဆင်ခြင်း၊ သင်ရိုးအပြင် အခြား resource များ facilitate လုပ်ရန်ပြင်ဆင်ထားခြင်း၊ group assignment များအတွက် grouping techniquesများ ကြိုတင် လေ့လာထားခြင်း၊ သင်ယူမှုတွင် သင်တန်းသားတစ်ဦးချင်းပါဝင်မှုရှိစေရန် သေချာစေသော engagement activity များပြင်ဆင်ထားခြင်း၊ assessment လုပ်မည့် rubric များ marking များပြင်ဆင်ခြင်း နှင့် အခြားသော training facilitator များနှင့် peer coaching ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် Best Practices များအပြန်အလှန် လေ့လာမျှဝေခြင်းများ လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။
Video Link – https://www.youtube.com/watch?v=VgRiQlLnGcM